Το «Τσιγάρο βαρ;», ερώτημα – αίτημα μιας ηλικιωμένης γυναίκας Ρομά σε ένα από τα αφηγήματα της συλλογής, καθίσταται συμπεριληπτικός τίτλος για τα 48 μικροκείμενα που την απαρτίζουν. Ο αφηγητής, συνήθως σε πρώτο πρόσωπο, καταφεύγει στη μνήμη και στην παρατήρηση του άμεσου περιβάλλοντός του και ξεκινά να διηγείται μικρές ιστορίες. Πρόκειται για μια σειρά σύντομων αφηγήσεων που αποτυπώνουν ενδεικτικές στιγμές από τη ζωή χαρακτήρων, οι οποίοι αποτελούν «ανθρώπους της διπλανής πόρτας»: μακρινές θείες, γειτόνισσες, πλανόδιοι πωλητές, περαστικοί, παιδιά, περιθωριακοί τύποι, αλλά και ζώα, πουλιά ή αδέσποτα που κινούνται πλάι τους. Οι χαρακτήρες αυτοί αξιώνουν τα λίγα λεπτά δημοσιότητας που τους αναλογούν, όσο περίπου κρατά η ανάγνωση των αφηγημάτων. Ή ένα τσιγάρο.
Αρκετά από τα κείμενα θα μπορούσαν να οριστούν ως «ιστορίες–μπονζάι»: αφηγηματικές μινιατούρες, οι οποίες διατηρούν την αίσθηση ενός αφηγηματικού συνόλου, αν και σε μικρότερες διαστάσεις. Άλλα ανήκουν μάλλον στην κατηγορία του λεγόμενου «αφηγήματος – αστραπή» (flash-fiction), καθώς στοχεύουν όχι τόσο στην αναπαράσταση ή στην κατασκευή ολοκληρωμένων όψεων του μυθοπλαστικού κόσμου όσο στην παρουσίαση ενός χαρακτηριστικού θραύσματός του. Σε κάθε περίπτωση, ο αναγνώστης καλείται να εμπλακεί ενεργά στην ανάγνωση, να συμπληρώσει κενά, να κατανοήσει υπαινιγμούς, να νιώσει την ένταση, τη συμπύκνωση και τη συναισθηματική φόρτιση των κειμένων, να προσέξει λεπτομέρειες της ζωής που αποκτούν μεταφορική ή συμβολική σημασία. Να απολαύσει, εν τέλει, τις μικροϊστορίες της συλλογής. Ιστορίες σύντομες σε έκταση· αλλά και ιστορίες των μικρών αυτού του κόσμου. Που μ’ ένα τσιγάρο στο χέρι κάνουν ένα φευγαλέο πέρασμα από τη ζωή και την αντίληψη του αφηγητή – αρκετό, όμως, για να διεγείρουν τη συγγραφική φαντασία, που πασχίζει να τους βολέψει σε μια χούφτα λέξεις. Εξάλλου, όπως διατυπώνεται ποιητικά στους στίχους του Π. Μπουκάλα, που χρησιμοποιούνται ως μότο της συλλογής, «λέξεις καπνίζουμε. […] Και ιστορίες. / Τις τρεις, τις πέντε ιστορίες / που απαρτίζουν έναν άνθρωπο».
Σπύρος Κιοσσές
09/04/2024
«Τσιγάρο βαρ;» του Σπύρου Κιοσσέ
Το νέο λογοτεχνικό βιβλίο του Σπύρου Κιοσσέ περιλαμβάνει μικροϊστορίες των μικρών αυτού του κόσμου. Διαβάστε πώς μας το συστήνει ο συγγραφέας.