«Φωτεινά σήματα»: ένα σπουδαίο μυθιστόρημα για το τι σημαίνει να αγαπάς κάποιον, να τον χάνεις και να συνεχίζεις.

11/04/2024

«Φωτεινά σήματα»: ένα σπουδαίο μυθιστόρημα για το τι σημαίνει να αγαπάς κάποιον, να τον χάνεις και να συνεχίζεις.

Η Αμερικανίδα συγγραφέας Dani Shapiro μιλάει για το νέο της βιβλίο έπειτα από 15 χρόνια: «Ήρθε σαν κεραυνός».

Δεν θα μπορούσαμε να ανακοινώσουμε το νέο μυθιστόρημα της Dani Shapiro χωρίς να μιλήσουμε πρώτα για την κυριαρχία της στον λογοτεχνικό κόσμο των οικογενειακών μυστικών. Το αυτοβιογραφικό της έργο που κυκλοφόρησε το 2019, με τίτλο Inheritance, έγινε αμέσως μπεστ σέλερ των New York Times και μέχρι σήμερα έχει πουλήσει σχεδόν 200.000 αντίτυπα. Η συγγραφέας πλέον επιστρέφει στην κλασική της θεματολογία και στο μυθιστόρημα πολλά χρόνια μετά το τελευταίο της, που είχε τον τίτλο Black and White (2007).

Το βιβλίο της Φωτεινά σήματα ακολουθεί έναν αστερισμό χαρακτήρων μέσα από τρεις σημαντικές στιγμές στη συλλογική τους ζωή: από την Παραμονή Πρωτοχρονιάς του 2000 στον Δεκέμβριο του 2010 και αποκεί στο 2022, πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας. Ένα φρικτό αυτοκινητικό δυστύχημα που οδήγησε στον θάνατο μιας νεαρής γυναίκας είναι το βασανιστικό μυστικό της οικογένειας του οδηγού και οι χαρακτήρες στοιχειώνονται από όσα επιλέγουν να αγνοήσουν.

«Στην αρχή νόμιζα ότι θα αφηγούμουν μια ιστορία από το τέλος προς την αρχή, αλλά υπάρχει λόγος που είναι σχεδόν αδύνατον να γράφει κανείς βιβλία με αυτό τον τρόπο» αναφέρει η Shapiro στο Entertainment Weekly. «Αν θες να παίξεις με τη χρονολογία, τότε πρέπει να το φτάσεις στα άκρα. Κάτι που μ’ αρέσει να κάνω σε όλα τα βιβλία μου είναι να παίζω με τον τρόπο που οι διαφορετικές χρονικές περίοδοι συγκρούονται μεταξύ τους».

Η Shapiro άρχισε να γράφει τα Φωτεινά σήματα πριν από δέκα χρόνια, όταν εγκατέλειψε τη Νέα Υόρκη για να ζήσει στην ύπαιθρο του Κονέκτικατ. Το μεγάλωμα των παιδιών της την έκανε να σκεφτεί όλες τις βαθιές σχέσεις που μπορούν να αναπτύξουν φαινομενικά άσχετοι άνθρωποι μεταξύ τους. Περιγράφει ότι εκείνη η χρονική περίοδος ήταν γεμάτη με τις συνήθεις ενασχολήσεις της πρώιμης μητρότητας και προσπαθούσε να προσαρμοστεί σε αυτό τον ρόλο – τα Φωτεινά σήματα διαδραματίζονται σε μια μικρή πόλη, που λειτουργεί και αυτή ως χαρακτήρας του βιβλίου, στην οποία βρίσκουμε ένα αγόρι στην ίδια ηλικία με τον γιο της Shapiro (και οι ομοιότητες ανάμεσα στους δύο σταματούν εδώ). Η Shapiro δημιούργησε ζωντανούς πρωταγωνιστές, ωστόσο βρέθηκε μπροστά σε ένα αφηγηματικό τέλμα κι έτσι έκρυψε το πρώτο προσχέδιο του μυθιστορήματός της σ’ ένα ράφι στην ντουλάπα. «Αυτό δεν μου είχε συμβεί ποτέ, και ήταν πολύ οδυνηρό» επισημαίνει.
Βέβαια, προέκυψαν νέες ιδέες, νέο υλικό. Η Shapiro συνέχισε να εκδίδει βιβλία και να διδάσκει στο συνέδριο Ιταλών συγγραφέων, το οποίο και διευθύνει, ενώ καταπιάστηκε και με τη διασκευή για τον κινηματογράφο του μυθιστορήματος Monogamy της Sue Miller.
Στις αρχές της καραντίνας κόλλησε το… μικρόβιο της Marie Kondo και την έπιασε μια μανία για ξεκαθάρισμα. Τότε το κρυμμένο προσχέδιο έπεσε και πάλι στα χέρια της. Μόλις είχε κλείσει έναν και πλέον χρόνο περιοδείας για την προώθηση του Inheritance, κατά τον οποίο ήταν βυθισμένη στο δικό της θεματικό υλικό. Παραθέτει, μάλιστα, και μια φράση από το αυτοβιογραφικό της βιβλίο, χαρακτηριστική εκείνης της περιόδου: «Πάντα ήξερα πως υπήρχε ένα μυστικό, αλλά δεν ήξερα πως αυτό ήμουν εγώ». Κι όσο η Shapiro διάβαζε εκείνες τις αράδες που είχαν γραφτεί πριν από μία δεκαετία, οι λέξεις άρχισαν να ρέουν.
«Κάτι με κυρίευσε» επισημαίνει. «Ήρθε σαν κεραυνός, και ξαφνικά ήξερα τι έπρεπε να κάνω. Χρειαζόμουν αυτό τον χρόνο που μεσολάβησε και, φυσικά, το μικρό τμήμα του βιβλίου που διαδραματίζεται το 2020 δεν θα μπορούσε να είχε γραφτεί νωρίτερα».

Αξίζει όμως να επισημανθεί πως τα Φωτεινά σήματα δεν είναι ένα μυθιστόρημα για την πανδημία. Αντιθέτως, η Shapiro διερευνά τους τρόπους με τους οποίους το lockdown και η εργασία εξ αποστάσεως άλλαξαν τις ζωές μας στο σήμερα: ένας χαρακτήρας που ανοίγει εστιατόριο στην ιστορία που διαδραματίζεται το 2010 έρχεται αντιμέτωπος με τις δυσκολίες που προκύπτουν το 2020, ενώ ένας άλλος χαρακτήρας πουλάει ξαφνικά το σπίτι του έξω από τη Νέα Υόρκη σε πολύ καλή τιμή, αφού τα προάστια κατακλύζονται πλέον από νέο κόσμο. «Χρησιμοποιώ συχνά τελευταία τη λέξη “μετανάστευση”, γιατί αισθάνομαι πως τα μοτίβα της ζωής μας έχουν αλλάξει πάρα πολύ» τονίζει η συγγραφέας. «Κι αυτοί οι 18 μήνες είτε μας έχουν αποξενώσει εντελώς είτε μας έχουν κάνει πιο ήπιους ως ανθρώπους».

Η Dani Shapiro νιώθει απίστευτα τυχερή που βρήκε μια ιστορία να αφηγηθεί σε τέτοιους καιρούς. Όπως πολλοί άλλωστε, πέρασε ολόκληρες μέρες βυθισμένη σε μια ομίχλη, φτιάχνοντας προζυμένιο ψωμί, αλλά μόλις βρήκε το προσχέδιο εκείνου του βιβλίου, άρχισε να γράφει εφτά μέρες τη βδομάδα για να το ολοκληρώσει. Παραθέτει κι ένα μέιλ από τον συγγραφέα και φίλο της Rick Russo, το οποίο έχει καρφιτσώσει σε έναν πίνακα ανακοινώσεων και αποτυπώνει εκείνη την εποχή: «Πες την ιστορία, μια οποιαδήποτε ιστορία. Πες κάτι μικρό, γλυκό, ειλικρινές, αληθινό. Ήταν και πριν σημαντικό, είναι και τώρα».

Το κείμενο της Seija Rankin (μτφρ. Ειρήνη Μανιατοπούλου) δημοσιεύτηκε στο ηλεκτρονικό περιοδικό Entertainment Weekly στις 27 Οκτωβρίου 2021.

Σχετικά βιβλία