http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=56&artId=334598&dt=30/05/2010 

[...] παρά τον καταγγελτικό της υπότιτλο –«Μια θρησκεία σε χέρια πολυεθνικών»-, η συλλογή αυτή των άρθρων δεν έχει τίποτε το καταγγελτικό. Δεν αποπνέει αυτή την παθητική νοσταλγία –πολύ της μόδας στις μέρες μας- για κάποια ρομαντική εποχή του ποδοσφαίρου κατά την οποία οι αθλητές ήταν ερασιτέχνες και πάλευαν για την τιμή και τη δόξα, όταν η βία στα γήπεδα, σε σχέση με τη σημερινή, έμοιαζε με πατρική σφαλιάρα. Και απ’ αυτή την άποψη αξίζει να τη διαβάσουν όσοι ηθικολόγοι πιστεύουν πως μπορούν να βελτιώσουν την κατάσταση νουθετώντας τους άφρονες των γηπέδων.
Γενικά δεν έχει διάθεση να βελτιώσει τίποτε, ως γνήσιος μυθιστοριογράφος που είναι. Δέχεται την πραγματικότητα και προσπαθεί να τη σκεφτεί καταγράφοντάς την. Και καταλήγει να περιγράψει τον τρόπο με τον οποίο εντάσσεται στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο μας ένα τελετουργικό που έχει καταφέρει να κατοχυρώσει τη δική του, βέβηλη πολλές φορές, ιερότητα.
Μια ιερότητα που αποκτά τα χαρακτηριστικά θρησκείας, όχι επειδή έχει θεούς και αγίους ή επειδή έχει την ικανότητα να παράγει ακραίους φανατισμούς, αλλά επειδή διατηρεί με το χρόνο της καθημερινότητας μια σχέση ανάλογη με αυτήν που διατηρεί ο θρησκευτικός χρόνος: τον διακόπτει, για να επιβάλει τη δική του παράλληλη διαχρονία.
Αυτά, εννοείται, για όσους θυμούνται ακόμη εκείνη τη φάση που είχαν δει στα δεκαπέντε τους και τη θυμούνται ακόμη γιατί άφησε μέσα τους το αποτύπωμα του μεγαλείου της.  

Ο Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν (1939-2003), ο πολυβραβευμένος και πολυδιαβασμένος ισπανός συγγραφέας, δεν ήταν μόνο μάστορας του αστυνομικού μυθιστορήματος. Ήταν και οπαδός της Μπάρτσα. [...] Λίγο πριν φύγει από τη ζωή, συγκέντρωσε σε ένα βιβλίο κείμενά του για το ποδόσφαιρο σε σχέση με την πολιτική, τις επιχειρήσεις και την κοινωνία, τα οποία σήμερα, λίγες εβδομάδες πριν το Μουντιάλ, αξίζει να διαβαστούν, να συζητηθούν και να αναλυθούν, από ποδοσφαιρόφιλους και μη. Απολαυστικό ύφος γραφής (κάτι ανάμεσα σε Πανούτσο και Παπαγιώργη), γερές γνώσεις του... αθλήματος, οικονομική σκέψη και συναρπαστικές ιστορικές αναμνήσεις.  

Ορκισμένος οπαδός της Μπαρτσελόνα, ο Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν αναλαμβάνει να εξηγήσει σε αυτό το πανέξυπνα φτιαγμένο βιβλίο (βιβλίο το οποίο μπορεί να διαβαστεί άνετα και από παντελούς άσχετους προς το ποδόσφαιρο) τον τρόπο με τον οποίο τα γήπεδα και οι ομάδες έχουν ταυτιστεί στη συνείδηση των θεατών με την ιδέα της πατρίδας και της οικογένειας. Ο συγγραφέας ξέρει απέξω και ανακατωτά το ιλιγγιώδες οικονομικό παιχνίδι που γίνεται σε παγκόσμιο επίπεδο γύρω από το ποδόσφαιρο και αναλύει εξονυχιστικά το ρόλο των ΜΜΕ και της διαφήμισης στην εξάπλωσή του, δείχνοντας με ποια ακριβώς μέσα οι παίκτες μετατρέπονται σε θεούς και είδωλα ενός κοινού το οποίο διψάει για εκτυφλωτικά πρότυπα. Η έκδοση αποτελείται από άρθρα τα οποία έγραψε ο Μονταλμπάν σχετικά με το ποδόσφαιρο κατά τη διάρκεια της μακράς δημοσιογραφικής του καριέρας και οι επιμελητές έχουν ακολουθήσει πιστά τη σειρά με την οποία τα κράτησε στον φορητό του υπολογιστή, τον οποίο επέστρεψαν οι αρχές της Ταϋλάνδης μετά το θάνατό του στο αεροδρόμιο της Μπανγκόκ. Αναμφίβολα, μια εξαιρετικά δυνατή δουλειά.  

Ελάχιστοι [...] ήλθαν να δουν [το ποδόσφαιρο] με γυμνά μάτια και να ψηλαφίσουν τα σημερινά του χαρακτηριστικά και το επίπεδό του. Το πραγματικό.
Γιατί, για να γίνει αυτό με τρόπο ουσιαστικό, απαιτείται ο συγγραφέας να κατοικεί στη ζωή και να γράφει για τους χυμούς της καθημερινότητας. Απαιτείται ο συγγραφέας να είναι κάτι σαν τον Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν ή ο ίδιος –όπως συμβαίνει με το βιβλίο «Ποδόσφαιρο, μια θρησκεία σε αναζήτηση θεού, μια θρησκεία σε χέρια πολυεθνικών» [...]- που να μπορεί να κοιτάει στις κερκίδες και να πιάνει τον παλμό του δονούμενου ανώνυμου όχλου, να γυρνάει στην κονίστρα και να βλέπει τους αθλητές, κυρίως, και τους περί αυτούς προπονητές και άλλους εμπλεκόμενους, που στο σύνολό τους αποτελούν την πρώτη ύλη και τους εμπνευστές αυτής της θρησκείας και, μετά, να στρέφει τα μάτια προς τις θέσεις των επισήμων και να μένει για λίγο με μετέωρη την απορία, αν αυτοί οι κύριοι εκεί είναι τα πραγματικά αφεντικά ή οι αχυράνθρωποι των αφεντικών της επιχείρησης που προσπαθεί να εκμεταλλευθεί το ποδόσφαιρο, το θρησκευτικό και κοινωνικό του περιεχόμενο, και να το κάνει ένα βιομηχανικό προϊόν, που, για την παραγωγή του, συνεργάζονται ποικίλοι γιατροί, βιομηχανίες φαρμάκων, αθλητικών ειδών, θεάματος εντός γηπέδου, θεάματος τηλεοπτικού και, κάποτε, κινηματογραφικού, αντικειμένου μύχιων και φανερών ερωτικών ταραχών, ιδιότυπων και περίεργων, βιομηχανίες ψυχολογικής διαχείρισης ενός ογκώδους πλήθους.  

Ομολογούμε ότι πιο θελκτικό βιβλίο για το ποδόσφαιρο δεν έχουμε διαβάσει. Κι ας λέει ο υπότιτλός του ό,τι θέλει. Το συγγραφικό ιερατείο, όπως ξέρουμε, με κάποια ντροπή πάντα, μίλησε για την μπάλα με πρωταρχική μέριμνα να σώσει τα προσχήματα. Μη μας πάρουν και για τίποτα αφελή ψώνια που την έχουν πατήσει με τα καμώματα των μαζών. Άλλο το πόπολο, άλλο τα βιβλία. Ωστόσο, ο Μανουέλ, χάρη στην καταγωγή του από τη Βαρκελώνη, παρότι μιλάει για πολυεθνικές και τα λοιπά βαρετά συμπαρομαρτούντα, αφήνει τον εαυτό του να αναλυθεί σε ενδιαφέροντες λυγμούς για την Μπάρτσα. Αν ο φίλαθλος [...] θέλει να βρει την ιστορία της ομάδας, το πολιτικό της υπόβαθρο, τα τρελοκαμώματα των Καταλανών, ανυπερθέτως πρέπει να διαβάσει αυτό το βιβλίο που είναι ηθογράφημα πνοής και επιπλέον έτυχε εξαιρετικής αποδόσεως στην ελληνική. Όλε Μπάρτσα!  

Ξεφυλλίζοντας το Μουντιάλ
Δεν είναι μόνο το Μουντιάλ που δοξάζεται στα γήπεδα της Νοτίου Αφρικής, είναι και τα βιβλία με θέμα το ποδόσφαιρο που ψάχνουν τη δική τους δικαίωση στις προσθήκες των βιβλιοπωλείων

Τι είναι αυτό που τρελαίνει τα εκατομμύρια φανατικών πιστών σε ολόκληρο τον πλανήτη; Η «περιττή ενέργεια» που ξεσηκώνει την κερκίδα; Η ελπίδα ότι ακόμα κι αν ο αντίπαλος είναι πολύ ανώτερος, μπορείς να τον κερδίσεις έστω μια φορά; Η ανατροπή ότι τίποτα δεν είναι σίγουρο, ακόμα κι αν όλα μοιάζουν τετελεσμένα; Αυτοί είναι τρεις θεμελιώδεις λόγοι που καθιστούν το ποδόσφαιρο συναρπαστικό παιχνίδι, και τους ποδοσφαιριστές, ήρωες των γηπέδων. Το ποδόσφαιρο είναι μια λαϊκή τέχνη που ξεπερνά κατά πολύ τα προκαθορισμένα όρια του αγωνιστικού χώρου στον οποίο διεξάγεται, καθώς εισβάλει με μαγικό τρόπο στη ζωή μας, σαν μια περίτεχνη ενέργεια ενός Πελέ, ενός Μαραντόνα, ενός Ζινεντίν Ζιντάν… Ένα τέτοιο παιχνίδι δεν μπορεί νΆ αφήσει αδιάφορη, με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο, μια τέχνη σαν τη λογοτεχνία· κι όπως καθετί συναρπαστικό, εγείρει μεγάλα πάθη. Έτσι, δεν λείπουν εκείνοι που το αποθεώνουν – «… έχοντας δοκιμάσει αμέτρητες εμπειρίες, μπορώ να πω με σιγουριά ότι όσα γνωρίζω σχετικά με την ανθρώπινη ηθική τα χρωστώ στο ποδόσφαιρο», Αλμπέρ Καμύ – αλλά και εκείνοι που το επικρίνουν – «Το ποδόσφαιρο είναι δημοφιλές, γιατί η ηλιθιότητα είναι δημοφιλής» Χόρχε Λουίς Μπόρχες.

Μελετώντας το ποδόσφαιρο!
Το φετινό Μουντιάλ που διεξάγεται στα γήπεδα της Νοτίου Αφρικής, συγκεντρώνει εκτός από το έντονο ενδιαφέρον των φιλάθλων και αυτό της βιβλιοαγοράς, μιας και δεν είναι λίγα τα βιβλία που κυκλοφορούν έχοντας σαν θέμα τους το ποδόσφαιρο. Οι εκδόσεις «Μεταίχμιο», είχαν πρωτοστατήσει και στο προηγούμενο Μουντιάλ με τη σειρά «Σπορ κουλτούρα» και φέτος επανακυκλοφορούν το άριστο βιβλίο του Μονταλμπάν «Ποδόσφαιρο - Μια θρησκεία σε αναζήτηση θεού». Πρόκειται για μια συλλογή άρθρων του διάσημου συγγραφέα και φανατικού οπαδού τής Μπαρτσελόνα. Από την πένα του δεν διαφεύγει η έντονη εμπορευματοποίηση του ποδοσφαίρου και οι συνέπειές της στο άθλημα. Από το «Μεταίχμιο», επίσης, κυκλοφορεί η ανθολογία του Γιάννη Παπά ο οποίος συγκέντρωσε μια σειρά από λογοτεχνικά κείμενα Ελλήνων και ξένων δημιουργών (ποιήματα, διηγήματα, αποσπάσματα από μυθιστορήματα) που έχουν ως βασικό τους θέμα το ποδόσφαιρο. Από τους ξένους ξεχωρίζουν τα κείμενα των Πιερ Πάολο Παζολίνι, Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν, Ορχάν Παμούκ και από τους δικούς μας, των Γιάννη Ρίτσου, Μένη Κουμανταρέα, Μάρκου Μέσκου… 

http://pandoxeio.com/ 

http://www.mic.gr/